Ψήφος τιμωρίας, επιβράβευσης και προοπτικής

του Γιώργου Tσεμπελή

Καθημερινή
13 Μαΐου 2012

Απ’ ό,τι φαίνεται, οι εκλογές που μερικοί ζητούσαν σαν τη μόνη δυνατή και καθαρή λύση, δεν απέδωσαν ούτε υποψία λύσης στα πιεστικά προβλήματα της χώρας. Κόμματα που δεν θέλουν την εξουσία εμφανίστηκαν στο Κοινοβούλιο, εκείνα που είχαν την εξουσία την έχασαν, και εκείνα που δήλωναν ότι την ζητούσαν και υπόσχονταν να μην επιστρέψουν τη διερευνητική εντολή, το ξανασκέφτηκαν. Φαίνεται λοιπόν ότι θα βάλουμε ξανά πλώρη για καινούργιες εκλογές σύντομα αν όχι αμέσως. Θα υιοθετήσουμε, δηλαδή, σαν χώρα, τη στάση που οι περισσότεροι βρήκαμε απαράδεκτη όταν τη διακήρυσσε ο αρχηγός της Νέας Δημοκρατίας. Πλην όμως, δεν φαίνεται να υπάρχει άλλη λύση. Η λαϊκή εντολή είναι γόρδιος δεσμός, πάμε λοιπόν γι’ άλλα.

Σ’ αυτό το επιτακτικό και ατελείωτο εκλογικό κλίμα, καλό θα ήταν να λάβουμε υπ’ όψιν και τις αναλύσεις της πολιτικής επιστήμης περί ψήφου. Οι εκλογολόγοι, λοιπόν, διακρίνουν την ψήφο είτε ως επιλογή, είτε ως συνέπεια κοινωνικών παραμέτρων (φύλου, κοινωνικής τάξης, εισοδήματος κ. λπ.). Θα συζητήσω μόνο την ψήφο ως επιλογή, γιατί η άλλη προσέγγιση δεν μπορεί να εξηγήσει τις μεταβολές της κοινής γνώμης - οι οποίες είναι το πιο ενδιαφέρον και επίκαιρο θέμα.

Η ψήφος ως επιλογή διαχωρίζεται σε προοπτική (prospective) και αναδρομική (retrospective). Οι μετάφραση είναι δική μου, γιατί οι σπάνιες αναφορές στην ελληνική βιβλιογραφία είναι αδόκιμες. Οι πιο συνήθεις αναλύσεις αναφέρονται στην προοπτική ψήφου όπου ο/η ψηφοφόρος προσπαθεί να ελέγξει ποιο από τα υπάρχοντα κόμματα ή υποψηφίους είναι πιο κοντά στη δική του/της θέση. Για να γίνει αυτό ο/η ψηφοφόρος πρέπει να γνωρίζει τις θέσεις των κομμάτων, και να εξετάζει διάφορες πιθανότητες σε θέματα που μπορεί να ανακύψουν, καθώς και να αποδίδει διαφορετικό βάρος σε κάθε θέμα. Για παράδειγμα, αν ενδιαφέρομαι για τη μετανάστευση, πρέπει να μελετήσω ποια είναι η θέση των κομμάτων επί του θέματος, ενώ για τον πόλεμο στο Αφγανιστάν (για τον οποίο δεν ενδιαφέρομαι, και δεν πιστεύω ότι μπορεί να ανακύψει σαν ελληνικό θέμα) δεν με αφορούν οι θέσεις τους. Αφού, λοιπόν, συνυπολογίσω αυτά τα δεδομένα, θα καταλήξω στο ποιο είναι το πιο συγγενές σε μένα κόμμα και θα το ψηφίσω. Προφανώς αυτός ο τρόπος επιλογής απαιτεί πολλές πληροφορίες, και τη μεθοδική επεξεργασία τους. Από την άλλη, μου δίνει το καλύτερο δυνατό αποτέλεσμα (το πιο κοντινό στις προτιμήσεις μου).

Περισσότερα

Βλ. επίσης