TED
February 2009
Why are babies cute? Why is cake sweet? Philosopher Dan Dennett has answers you wouldn't expect, as he shares evolution's counterintuitive reasoning on cute, sweet and sexy things (plus a new theory from Matthew Hurley on why jokes are funny).
Philosopher and scientist Dan Dennett argues that human consciousness and free will are the result of physical processes and are not what we traditionally think they are. His 2003 book Freedom Evolves explores the way our brains have evolved to give us -- and only us -- the kind of freedom that matters, while 2006's Breaking the Spell examines religious belief through the lens of biology.
More
Εντάξει για τα ανθρώπινα μωρά, αλλά υπάρχει εξελικτικός λόγος για τον οποίο μας φαίνονται χαριτωμένα τα κουτάβια, τα γατάκια, μωρά πάντα κλπ ;
ReplyDeleteΥποθέτω πως είναι ο ίδιος λόγος με κάποιες περεταίρω προεκτάσεις. Ο άνθρωπος μοιράζεται την εξελικτική του πορεία με τους υπόλοιπους ζωντανούς οργανισμούς του πλανήτη. Καθώς όμως ανήκουμε στην κατηγορία των θηλαστικών, έχουμε πολλά περισσότερα κοινά στοιχεία (για να μην πω σχεδόν όλα) με τα θηλαστικά ζώα. Έτσι μοιραζόμαστε ασυνείδητα με αυτά το συναίσθημα του να μας φαίνεται χαριτωμένο ένα θηλαστικό νεογνό, όπως και τα δικά μας μωρά. Ίσως γι’ αυτό δεν θα ακούσεις κανέναν να θεωρεί χαριτωμένο ένα νεογέννητο ή ανήλικο ερπετό ή έντομο – μάλιστα δεν μπορούμε καν να τα διακρίνουμε από τους ενήλικους γονείς τους – γιατί είναι πολύ λιγότερο συγγενικά είδη με εμάς.
ReplyDeleteΌσον αφορά τον σκύλο όμως ισχύει και κάτι παραπάνω. Ο σκύλος είναι περισσότερο ανθρώπινο δημιούργημα και δεν εμπίπτει τόσο στις πιέσεις της φυσικής επιλογής όσο στην τεχνητή ανθρώπινη επιλογή μέσω των επιλεκτικών διασταυρώσεων. Και εξηγώ:
Ο σκύλος είναι ίσως το πρώτο είδος που εξημερώθηκε από τον άνθρωπο περίπου πριν από 15.000 χρόνια, γιατί φάνηκε από νωρίς ότι αυτό το ζώο μπορούσε να γίνει πολύ χρήσιμο γι’ αυτόν. Καθώς το εξημερώσαμε, λοιπόν, το υποβάλαμε (και συνεχίζουμε έως σήμερα) σε πολλαπλές και σύνθετες διασταυρώσεις (breeding) ώστε να έχουμε τα επιθυμητά για εμάς αποτελέσματα, κάνοντας μ’ αυτό τον τρόπο τον σκύλο το ζώο ξηράς με τη μεγαλύτερη μορφολογική και συμπεριφορική ποικιλομορφία στη γη. Έτσι έχουμε σκύλους για φύλαξη άλλων ζώων, φύλαξη περιουσιών, φύλαξη παιδιών, κυνήγι, παρέα, παιχνίδι, διακοσμητικούς, κουβαλητές, οδηγούς κοπαδιών, ανιχνευτές, βοηθούς για την αστυνομία, τους διασώστες, τον στρατό, κλπ. Οπότε υπάρχουν σκύλοι που, αναλόγως πώς εμείς θέλουμε να είναι, έχουν κάποια μορφολογικά και συμπεριφορικά χαρακτηριστικά περισσότερο ή λιγότερο από άλλους ή και συνδυασμό αυτών, όπως εξυπνάδα, μέγεθος, μυϊκή μάζα, όσφρηση, χρώματα και αποχρώσεις, ποιότητα και είδος γούνας, δυνατά σαγόνια, όραση, φιλικότητα, στοργή, επιθετικότητα, κλπ. Ένα από αυτά τα χαρακτηριστικά είναι και το “cuteness”.
Στην περίπτωση των σκύλων λοιπόν έχουμε μάλλον αυτό που ονομάζει ο Dennet “supernormal stimulus” γιατί εμείς φτιάξαμε έτσι τα σκυλάκια ώστε πρωτίστως να μας αρέσουν και άρα να συμφωνεί η συνολική εμφάνισή τους με αυτό που εμείς θεωρούμε (λόγω της εξέλιξης φυσικά) έξτρα όμορφο και χαριτωμένο. Δεν είναι τυχαίο άλλωστε που στο πρόσωπο, τη στάση και τη φωνή των σκυλιών είναι τόσο εύκολο για όλους μας να διακρίνουμε άμεσα μια γκάμα από συναισθήματα και διαθέσεις (όπως χαρά, ευτυχία, λύπη, κατάθλιψη, ενοχή, απορία, αγάπη, στοργή, κλπ) που είναι ιδιαίτερα δύσκολο έως αδύνατο να διαπιστώσουμε σε άλλα ζώα ακόμη και αν είμαστε εξειδικευμένοι σε αυτά.